توجه به استاندرد آب استخر و ارزیابی شاخص کیفیت آب آن از نکات مهم جهت بهداشت محیط استخر می‌باشد. در نگهداری استخر باید ارزیابی شاخص کیفیت آب استخر، بکارگیری سازههای مناسب استخر، مدیریت صحیح و مستمر کارکرد تاسیسات، پایش و … مورد توجه قرار گیرد. با توجه به اهمیت بسیار بالای این موضوع در این مطلب از وب سایت فروشگاه تجهیزات استخر و جکوزی آبیکو به توضیح آن پرداخته‌ایم.
ارزیابی استاندارد آب استخر
بهداشت محیط استخر به شدت تحت تاثیر انجام نگهداری و پایش مناسب آن می‌باشد. عدم توجه به این موارد سبب بروز خطرات جدی خواهد شد. توجه نمایید که در ارزیابی شاخص‌های بهداشتی کیفیت آب استخر لازم است تا تمامی معیارهای شیمیایی را مورد بررسی قرار دهید. مهم‌ترین شاخص‌ها را در ادامه این مطلب برای شما عزیزان توضیح داده‌ایم؛
سختی و قلیائیت آب استخر را بررسی کنید
سختی و قلیائیت آب استخر یکی از مهم‌ترین عوامل شیمیایی در آب استخر می‌باشد. این عامل تاثیر بسیار زیادی در خورندگی و رسوب آب استخر خواهد داشت. در نتیجه عدم توجه به این عامل می‌توان سبب کاهش عمر تاسیسات استخر شد. با توجه به تحقیقات انجام شده بر روی میزان سختی آب شهرهایی چون ارومیه،یزد و کرمان، محققان به این نتیجه رسیدند که آب ارومیه دارای سختی پایین‌تری است.در نتیجه آب این شهر نسبت به دیگر شهرها مطلوب‌تر می‌باشد.
میزان استاندارد کلر در آب استخر
توجه به میزان استاندراد کلر در آب استخر از دیگر نکات بسیار مهم است. از معیارهایی که برای ارزیابی ضدعفونی آب استخر مد نظر قرار می‌گیرند، می‌توان به میزان کلر آزاد موجود در آب استخر اشاره نمود. طبق استاندارد ملی در PH برابر 7.2 الی 8 مقدار کلر آزاد باقی مانده در آب برابر 1 تا 3 گرم در 1000 لیتر یا همان ppm می‌باشد. در حالیکه اگر PH برابر 5.7 الی 6.7 باشد مقدار کلر آزاد باقی مانده درآب باید برابر 6/0 میلی‌گرم باشد تا چشم شناگران دچار سوزش نشود. پس می‌توان نتیجه گرفت تنها غلظت کلر آزاد باقی مانده عامل اصلی برای گندزدایی آب استخر نمی‌باشد و باید میزان PH آب نیز در نظر گرفته شود.
PH بالا یا پایین‌تر سطح استاندارد آب استخر
میزان PH با کارایی کلر رابطه عکس دارد به این معنا که با افزایش مقدار PH آب استخر، کارایی کلر کاهش می‌یابد. در صورتی که PH آب از 8 بیشتر باشد تنها 20 درصد مقدار کلر موجود در آب به‌صورت اسید هیپکلرو که دارای خاصیت ضدعفونی کنندگی می‌باشد، موثر باقی خواهد بود. از این رو میزان PH آب نباید از سطح استاندارد بالاتر یا پایین‌تر شود زیرا در چنین حالتی مشکلاتی به همراه خواهد داشت. در صورتی که مقدار PH آب از حد استاندارد بیشتر باشد باعث جرم گرفتگی کف استخر، دیواره‌ها، لوله‌های آبرسانی، سیستم‌های تصفیه صافی شنی و … خواهد شد.
همچنین اگر PH از حد استاندارد پایین‌تر باشد مشکلاتی نظیر خوردگی لوله‌های آب رسانی و سیستم تصفیه، از بین رفتن کلر، ایجاد لک، تحریک و سوزش چشم و پوست شناگران را به همراه خواهد داشت. در صورتی که PH آب بالا باشد لازم است به آب اسید خوراکی افزوده شود تا این شاخص کیفیت آب استخر به حد مطلوب خود برسد اما این کار هزینه‌هایی در بر دارد. طبق تحقیقات انجام شده در آمریکا درصورتی که میزان PH و کلر آزاد باقی مانده در آب به درستی اندازه‌گیری شود، می‌توان با اطمینان 95 درصدی در ارتباط با آلودگی میکروبی آب استخر قضاوت کرد و بهترین و صحیح‌ترین تصمیم را گرفت.
تمایل استخرهای به‌طور ذاتی به افزایش میزان PH است. PH آب استخر براثر لوازم آرایشی، تعرق و سایر آلودگی‌ها افزایش خواهد یافت. برای کاهش میزان PH، اسید خشک گاردکس یکی از بهترین انتخاب‌ها می‌باشد.
قلیائیت کل (Total Alkalinity)
“قلیائیت کل” از دیگر شاخص‌های کیفیت آب استخر است. این عامل را می‌توان مهم‌ترین مورد در تعادل شیمیایی آب استخر دانست. این پارامتر نشان دهنده میزان یون‌های کربنات، بیکربنات، هیدروکسید و سایر مواد قلیایی موجود در آب است و نزدیکی زیادی با PH آب استخر دارد. شاخص قلیائیت کل، بیان کننده مقاومت آب در برابر pH است. این به این معناست که مواد قلیایی موجود در آب، همچون مانعی برای تغییر ناگهانی PH عمل می‌کنند.
در صورتیکه مقدار قلیائیت کل آب استخر پایین باشد، علاوه‌بر ناپایدار کردن آب در برابر تغییر pH، موجب خوردگی در سطوح بتنی و رنگ شده استخرها می‌گردد.
در صورتیکه مقدار قلیائیت کل آب استخر بالا باشد، آب استخر کدر شده و در برخی نقاط استخر شاهد رسوب خواهید بود.
بازه تعریف شده قابل قبول برای مقدار قلیائیت کل آب استخر، به نوع مواد ضدعفونی کننده بکار رفته برای آب استخر بستگی دارد. اگر از محلول کلر، گاز کلر یا محلول برم به عنوان ضدعفونی کننده آب استخر استفاده شود، بازه مناسب قلیائیت کل آب استخر، بین 100 تا 120 ppm خواهد بود و در صورت استفاده از کلر ناپایدار این بازه باید بین 80 تا 100 ppm باشد.
تنظیم قلیائیت آب استخر
در صورتیکه برای اندازه‌گیری قیائیت آب از تست کیت استفاده کردید و مقدر قلیائیت آب از بازه قابل قبول بیشتر بود، با استفاده از روش‌های زیر می‌توانید برای تنظیم مجدد استفاده کنید:
- افزودن کربنات سدیم (جوش شرین) برای افزایش قلیائیت کل آب استخر. برای استفاده از این روش طبق یک قاعده تجربی، به ازای هر 10 هزارلیتر آب، 1 میلی گرم بی کربنات سدیم به آب اضافه کنید.
- افزودن اسید به آب برای کاهش قلیائیت کل آب استخر
- تعویض آب استخر با آب تازه برای آبی که دارای قلیائیت بالاتر یا پایین‌تر است.
میزان کدورت آب از نمونه شاخص کیفیت آب
کدر بودن آب که با عنوان کدورت یا نوریدگی آب معرفی شده و توانایی آب در عبور دادن نور بوده و یکی از ویژگی‌های فیزیکی آب و شاخص کیفیت آب استخر به شمار می‌رود . این ویژگی معیاری برای میزان جذب نور ویا پراکندگی نور توسط ذرات معلق در آب می‌باشد. کلر آزاد باقی مانده در آب استخر و کدورت با یکدیگر ارتباط معکوس دارند و افزایش کدورت آب، اصلی‌ترین عاملی است که میزان کلر آزاد باقی مانده در آب را کاهش داده و PH را افزایش می‌دهد.
اما متاسفانه صاحبان استخر نسبت به این عامل مهم بی‌توجه بوده و به ضدعفونی کردن آب استخر اقدام می‌کنند. این کار باعث می‌شود مقدار یون هیپوکلریت در PH بالا افزایش یافته و اثر کلر روی میکروب‌ها کاهش یابد. به علاوه کلر زیاد در آب باعث سوزش چشم، آلرژی، درماتیت پوستی، ناراحتی‌های گوارشی و تنفسی می‌گردد. پس می‌توان نتیجه گرفت کدورت آب مانع بهبود فرآیند گندزدایی و کاهش تاثیر ماده گندزدا می‌گردد.
درجه حرارت استاندارد استخر
میزان حرارت استاندارد آب استخرها 29 درجه سانتی‌گراد است و شرایط مطلوب و ایده‌آلی را برای استخر فراهم میکند. در صورتی که دمای آب استخر بالاتر از حد استاندارد باشد محیط مناسبی برای رشد جلبک‌ها و میکروب‌ها فراهم می‌گردد و بروز بیماری‌های پوستی و عفونی برای شناگران به همراه دارد.
پتانسیل اکسیداسیون-احیاء
عمل پتانسیل اکسیداسیون-احیاء (ORP) یا اکسیداسیون در آب یک عامل اکسید کننده به شمار می‌رود. این عامل یکی از شاخص‌های کیفیت آب استخر است که برای تشخیص راندمان گندزدایی در استخرهای شنا مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. بین پارامتر اکسیداسیون و کیفیت باکتریولوژیکی آب همبستگی وجود دارد و میزان استاندارد اکسیداسیون 650-700 mv می‌باشد. در صورتی که میزان اکسیداسیون از میزان استاندارد کمتر باشد، فرایند گندزدایی آب استخر و ماده گندزدا با راندمان پایین‌تری خواهد داشت.
ارزیابی میکروبی شاخص کیفیت آب استخر
باکتری‌های شاخص آلودگی مدفوعی آب توسط بررسی کیفیت میکروبی آب استخر مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. مطابق استانداردهای موجود مقدار کلیفرم‌های مدفوعی آب باید برابر صفر باشد. تحقیقات و آزمایشات حاکی از آن است که بین میزان کلر آزاد باقی مانده در آب استخر و مقدار وجود باکتری‌های موجود در آب رابطه عکس وجود دارد. برخی از میکروب‌ها به شرح زیر هستند:
استرپتوکوک‌‌های مدفوعی
استرپتوکوک‌‌های مدفوعی یکی از ارگانیسم‌های شاخص کیفیت آب استخر می‌باشد که جهت بررسی کیفیت میکروبی آب اندازه‌گیری می‌شود. این میکروارگانیسم‌ها در مجرای روده ای انسان و حیوانات خونگرم وجود دارند و برای ارزیابی آلودگی آب مورد بررسی قرار می‌گیرند. حداکثر مقدار استرپتوکوک‌‌های مدفوعی که در آب استخر موجود می‌باشد برابر 100 عدد در 100 میلی‌لیتر آب است. اگر این میزان بیشتر باشد، شناگران در معرض خطر ابتلا به اختلالات معده و روده می‌باشند.
استافیلوکوک اورئوس
استافیلوکوک اورئوس از دیگر باکتری‌های موجود در آب استخر است که به عنوان شاخص کیفیت آب استخر ارزیابی می‌شود. بیشترین میزان مجاز این باکتری در آب 50 عدد در 100 میلی‌لیتر آب است. در صورتی که از حد استاندارد بیشتر باشد عفونت‌های پوستی، چشمی، التهاب گوش خارجی، عفونت مجرای ادرار و زرد زخم را برای شناگران به همراه خواهد داشت. این باکتری در مخاط بینی، پوست و مدفوع انسان وجود دارد.
جمع بندی نکات مرتبط با بهداشت محیط استخر
با بررسی دقیق و اصولی شاخص کیفیت و استاندارد آب استخر می‌توان به ارتباط معنادار و معکوس موجود میان پارامترهای میکروبی، کدورت آب و PH با میزان کلر آزاد باقی مانده در آب پی برد و می‌توان نتیجه گرفت موثرترین فاکتور کاهش عوامل میکروبی و شیمیایی در آب مقدار کلر آزاد باقی مانده در آب استخر می‌باشد که باید مرتبا پایش گردد. به علاوه لازم است مقدار PH برای کنترل بهتر و موثرتر ماده گندزدا مورد بررسی قرار گیرد.
سوالات متداول در ارتباط با استاندارد آب استخر
در ارتباط با استاندارد آب استخر به متداول‌ترین سوالات پاسخ داده‌ایم؛
برای کاهش کلر آب استخر چه کنیم؟
معمولا کلر آب به مرور زمان کاهش پیدا میکند کافی است در معرض نور خوشید قرار بگیرد اما محصولاتی در بازار موجود است که کاهنده کلر هستند.
برای کاهش قلیاییت کل چه کنیم؟
اسید خشک گاردکس علاوه بر کاهش ph قلیاییت را هم کم میکند علاوه بر آن محصولات پیکسیمار توصیه می‌شود.